Και πιο συγκεκριμένα, για την αθάνατη θεωρία του Gesamtkunstwerk (του ολοκληρωμένου έργου τέχνης). Όχι ως απλή αισθητική αρχή, όχι ως μια στείρα τεχνική σύλληψη· αλλά ως μια ολιστική αντίληψη της τέχνης, που ενσωματώνει όλες τις μορφές δημιουργίας – μουσική, ποίηση, θέατρο, σκηνογραφία – σε ένα ενιαίο, ζωντανό σύνολο. Σε αυτό το πλαίσιο, η τέχνη δεν είναι απλώς διασκέδαση ή παράσταση ή θέαμα, αλλά η αποκάλυψη της πόρτας, που οδηγεί στα άδυτα της Φυλετικής ψυχής που την παράγει, και το αμετάβλητο αποτύπωμα της μοίρας της· στον αέναο ρου του χρόνου.
Για τον Βάγκνερ, η τέχνη αντιπροσωπεύει την ανώτατη έκφραση της φυλετικής ψυχής ενός έθνους. Μέσα από τη χρήση των leitmotifs – μουσικών θεμάτων που επανεμφανίζονται και εξελίσσονται καθ’ όλη τη διάρκεια ενός έργου – αποτυπώνεται η ιστορία, οι ιεροί μύθοι και οι ιδέες που διαμορφώνουν την μοναδική ταυτότητα του Έθνους. Κάθε νότα (στην μουσική), σμίλευση (στην γλυπτική), πινελιά (στην ζωγραφική), και κάθε μέσο γενικά στην τέχνη· γίνεται αγωγός της συλλογικής μνήμης και πολιτισμικής κληρονομιάς, καταγράφοντας το παρελθόν και προμηνύοντας το μέλλον του έθνους μεταφέροντας αν πρέπει να μιλήσουμε για αυτά τόσο νωρίς, την μεταφυσική πραγματικότητα του Είναι του λαού. Αναφερόμαστε στη βαθύτερη, υπαρξιακή του υπόσταση—σε αυτό που τον καθορίζει πέρα από την υλική του ύπαρξη, η μεταφυσική του αποστολή. Όπως μίλησε ο Χάιντεγκερ για το Είναι:
Η αυθεντική ύπαρξη ενός λαού ως οργανικής κοινότητας, πρέπει να ζει σύμφωνα με την ουσία του, αλλιώς εκπίπτει στην παρακμή.
Τα έργα του Βάγκνερ, ιδιαίτερα η “Τετραλογία του Δαχτυλιδιού“, “Ο Χορός των Βαλκυριών” αλλά και τόσα άλλα, αντλούν έμπνευση από τον γερμανικό και σκανδιναβικό μυθολογικό κόσμο. Αυτή η μυθολογική αναδρομή δεν είναι απλώς μια λογοτεχνική καλλιτεχνική επιλογή, αλλά μια φιλοσοφική πολιτισμική αναγέννηση που αποσκοπεί στο να ξυπνήσει τη συλλογική μνήμη και να αναδείξει το πνεύμα του έθνους. Η τέχνη του Βάγκνερ δεν είναι αισθητική επιλογή· είναι αποστολή. Είναι η αποκάλυψη των αρχαίων μύθων ως ζωντανών αληθειών, η αναζωπύρωση του αρχετυπικού παρελθόντος που σμιλεύει το μέλλον. Οι μύθοι δεν είναι παραμύθια. Είναι η φωνή των νεκρών ηρώων που απαιτούν από τους επιγόνους τους να σταθούν αντάξιοι του αίματος που κυλά στις φλέβες τους.
Μην ξεχνάμε, ότι στο σύνολο της γνωστής ιστορίας, η χρήση των μύθων λειτουργεί ως καταλύτης για την επανασύνδεση με τις παραδοσιακές αξίες και ρίζες, οπότε χρησιμοποιώντας τους, συνειδητά δίνει στο έργο του, μια εξαιρετικά βαθιά πολιτισμική διάσταση όσο και ψυχολογική ασυνείδητη ανάταση.
 |
| Η σφυρηλάτηση του Wotan από ανώνυμο καλλιτέχνη. Πηγή: Heritage Image Partnership Ltd / Alamy . |
Συλλογιστείτε αδέρφια. Αν η βαθύτερη εσωτερική επανάσταση του Εθνικοσοσιαλιστή ριζοσπάστη επαναστάτη, δεν ξεκινήσει από την αισθητική, την σκέψη πως πιστεύουν οι ανόητοι βαλκάνιοι νεοεθνικιστές πως θα μετουσιωθεί σε ουσιαστική πράξη και πολιτική (υπό την ουσιαστική έννοια της πολιτικής -και όχι πολιτικιάς);
Το Gesamtkunstwerk, όμως, δεν είναι μόνο μια αισθητική θεώρηση· είναι ένα ιδεώδες. Ο Βάγκνερ δεν οραματίστηκε το ολοκληρωμένο έργο τέχνης ως απλή καλλιτεχνική σύνθεση, αλλά ως μοντέλο συγκρότησης της Πολιτείας. Όπως κάθε συνιστώσα ενός έργου τέχνης συνδέεται οργανικά με το όλον, έτσι και το Έθνος οφείλει να είναι μια αδιάσπαστη ενότητα, μια ακατάλυτη σύνθεση θεσμών, παραδόσεων και πολιτισμού. Ας μας επιτραπεί η δήλωση: Το Gesamtkunstwerk δεν είναι παρά το πρότυπο του ανώτερου Εθνικού Κοινωνικού Κράτους, συνδυαζόμενο με το αρχέτυπο του Μεγάλου Μύθου που μορφοποιεί την Ιστορία.
Αυτό ακριβώς αδυνατούν να κατανοήσουν οι ρηχοί νεοεθνικιστές που συγχέουν την Πολιτική με την πολιτικιά, γιατί διδάχτηκαν από περιούσιους επαγγελματίες “εθνοσωτήρες”, με τις βερμπαλιστικές φθηνές διακηρύξεις και τα χιλιάδες μικροπολιτικά τεχνάσματα. Η αναγέννηση δεν έρχεται μέσα από ξύλινες ρητορείες, στείρες διεκδικήσεις και λυκοσυμμαχίες· έρχεται από την αποκατάσταση της συμπατικής αρμονίας, από την επιστροφή στις βαθύτερες δομές που καθορίζουν την Ιστορία. Χωρίς αυτήν τη μυσταγωγική νότα, κάθε ιδεολόγημα είναι άδειο, κάθε πολιτική πράξη καταδικασμένη στην αποτυχία.
Το ιδεώδες του Βάγκνερ προτείνει μια κοινωνία όπου το κάθε στοιχείο – από τον πολιτισμό μέχρι τους θεσμούς – ενσωματώνεται σε ένα ολοκληρωμένο και αρμονικό ζωντανό οργανισμό. Μόνο μέσα από αυτή την ενότητα μπορεί να επιτευχθεί η αληθινή αναγέννηση και η πολιτισμική δυναμική ενός έθνους. Ένα κράτος που βασίζεται σε μια σαφή και βαθιά συνείδηση της εθνικής του ταυτότητας είναι ικανό να αναγεννηθεί, να ξεπεράσει την εντροπία και να ανταπεξέλθει στις εξωτερικές προκλήσεις.
Όπως η τέχνη απαιτεί μια αδιάσπαστη συνοχή για να αποδώσει το πλήρες της νόημα, έτσι και η πολιτεία επιτυγχάνει την αληθινή της δύναμη όταν λειτουργεί ως μια ενιαία, οργανική οντότητα. Η επιστροφή στις ρίζες και η διατήρηση του πολιτισμικού ιδεώδους δεν είναι απλώς ένα αισθητικό ζήτημα, αλλά μια πολιτική επιταγή για την εδραίωση της συλλογικής δύναμης και το μέλλον του έθνους.
Το Gesamtkunstwerk είναι η μόνη απάντηση στην αποσύνθεση του παρόντος. Ο Βάγκνερ μας καλεί να αντικρίσουμε την κοινωνία, την πολιτική, το Έθνος ως ένα ενιαίο αριστούργημα, ένα έργο που δεν μπορεί να επιβιώσει διαμελισμένο και αποκομμένο από τη μεταφυσική του υπόσταση. Το μέλλον ανήκει σε εκείνους που δεν αναλώνονται στη φθορά, αλλά τολμούν να δημιουργήσουν Έπος. Ένα Gesamtkunstwerk, ένα ολοκληρωμένο Έθνος, ένα προδιαγεγραμμένο πεπρωμένο, που οδηγεί στην Νίκη! Γιατί η νίκη και η επιβίωση του λευκού ανθρώπου, του γεννήτορα του πολιτισμού είναι η μόνη ρεαλιστική επιλογή!
